Prostenal - Saw palmetto για την υγεία του προστάτη

Πληροφορίες για επαγγελματίες της υγείας

Δράση των ενεργών συστατικών

Saw palmetto (Serenoa repens)

To Saw palmetto βοηθά να διατηρηθεί η φυσιολογική λειτουργία του ουροποιητικού και συστείνεται ως πηγή λιπαρών οξέων τα οποία βοηθούν να διατηρηθεί ο προστάτης υγιής και η ροή των ούρων φυσιολογική. Οι δραστικές ουσίες του saw palmetto – συγκεκριμένα οι φυτοστερόλες ή σιτοστερόλες και τα λιπαρά οξέα (π.χ. λιπόφιλα προϊόντα του μεταβολισμού των φυτών) – είναι σημαντικές και με καλά προσδιορισμένο τρόπο δράσης. Η δράση του εκχυλίσματος saw palmetto συνίσταται στον αποκλεισμό του ενζύμου 5-alpha reductase. Αυτό είναι το βασικό ένζυμο του μεταβολισμού των ορμονών φύλου.

Η 5-alpha reductase είναι απαραίτητη για την μετατροπή της τεστοστερόνης σε διυδροτεστοστερόνη (ενεργή μορφή της ανδρικής ορμόνης φύλου), η οποία προωθεί την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων. Αυξημένα επίπεδά της οδηγούν σε υπερπλασία του προστάτη.

Σιτοστερόλη

Μεγάλη σημασία δόθηκε στην σιτοστερόλη για τη θεραπεία της υπερπλασίας του προστάτη. Σε μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή μελέτη, 200 ασθενείς από εννέα ιδιωτικές ουρολογικές κλινικές έλαβαν θεραπεία για έξι μήνες με 20 mg beta-sitosterol ή με placebo¹⁰. Στο τέλος της μελέτης, μετά από έξι μήνες χρήση, υπήρχε στατιστικώς σημαντική μείωση στην τροποποιημένη κλίμακα Boyarsky στην ομάδα που λάμβανε σιτοστερόλη σε σχέση με το placebo. Η ποιότητα ζωής των ασθενών βελτιώθηκε, η μέγιστη ροή ούρων αυξήθηκε και ο μέσος χρόνος ούρησης και ο υπολειπόμενος όγκος ούρων επίσης βελτιώθηκε στην ομάδα της σιτοστερόλης σε σχέση με την κατάσταση στην αρχή της μελέτης, ενώ στην ομάδα του placebo δεν υπήρξαν στατιστικά σημαντικές αλλαγές. Θετικά αποτελέσματα υπήρξαν επίσης σε μια άλλη, τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη από placebo, μελέτη που έλαβε χώρα στην Γερμανία¹¹. Το φαρμακευτικό προϊόν Harzol, με sitosterol, χρησιμοποιείται στην Γερμανία για την θεραπεία της ΚΥΠ για πάνω από 30 χρόνια¹² .

Τσουκνίδα (Urtica dioica)

Η τσουκνίδα περιέχει ουσίες που υποστηρίζουν την απεκκριτική λειτουργία των νεφρών και βοηθούν να διατηρηθεί φυσιολογική η λειτουργία του ουροποιητικού. Το εκχύλισμα τσουκνίδας βοηθά να μειωθεί ο πολλαπλασιασμός των κυττάρων του προστάτη. O τρόπος δράσης του βασίζεται στην ίδια αρχή με το saw palmetto και επιπλέον αυξάνει την δράση του saw palmetto.

Ο συνδυασμός saw palmetto και τσουκνίδας μελετήθηκε κλινικά^7,8. Ήταν τόσο αποτελεσματικός όσο και ένα συνθετικό φάρμακο που συχνά χρησιμοποιείται στην θεραπεία της ΚΥΠ (finasteride), αλλά χωρίς παρενέργειες.

Ψευδάργυρος

Ο ψευδάργυρος είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για τους άντρες. Συμβάλλει στην διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων τεστοστερόνης στο αίμα και επομένως έχει ευεργετική δράση στην γονιμότητα του σπέρματος. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε άντρες με καθιστική δουλειά, που λίγη ξαφνική φυσική άσκηση μειώνει γρήγορα τα επίπεδα τεστοστερόνης. Η λήψη συμπληρώματος ψευδαργύρου προλαμβάνει την μείωση¹³. Ο ψευδάργυρος είναι ένα σημαντικό συστατικό του προστατικού εκκρίματος και είναι γνωστό πως παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και την φυσιολογική λειτουργία του προστάτη. Η υψηλότερη συγκέντρωση ψευδαργύρου στο σώμα βρίσκεται στον ιστό του προστάτη υγιών ατόμων⁹. Μελέτες έχουν δείξει πως η ΚΥΠ ή ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να σχετίζεται με μειωμένα επίπεδα ψευδαργύρου στον ιστό του προστάτη και στο πλάσμα, και με αυξημένα επίπεδα ψευδαργύρου και κρεατινίνης στα ούρα.

Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ)

Είναι κοινό καθώς μεγαλώνουν οι άντρες, ο προστάτης να τείνει να διογκώνεται. Η πάθηση αυτή ονομάζεται καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ) ή και καλοήθης υπερτροφία του προστάτη μερικές φορές. Παρόλο που η ακριβής αιτία της ΚΥΠ δεν είναι γνωστή, η παρουσία των ανδρικών ορμονών φύλλου, ειδικά της διυδροτεστοστερόνης, και η αύξηση της ηλικίας, θεωρούνται ως οι κύριοι παράγοντες που συντελούν στην εμφάνισή της. Η τεστοστερόνη μετατρέπεται στα προστατικά κύτταρα σε διυδροτεστοστερόνη (DHT) με τη συμμετοχή του ενζύμου 5-alpha-reductase (5-AR). Η DHT δεσμεύεται σε υποδοχείς στον πυρήνα των προστατικών κυττάρων, οι οποίοι διεγείρουν την ανάπτυξη και διαίρεση των κυττάρων^1,2,3. Ο ιστός προστάτη με ΚΥΠ, έχει πέντε φορές υψηλότερα επίπεδα του ενζύμου 5-AR σε σχέση με τον φυσιολογικό προστατικό ιστό^2,3. Το εκχύλισμα saw palmetto έχει αποδειχθεί ένας ισχυρός αναστολέας του ενζύμου 5-AR, και έτσι μειώνει την παραγωγή DHT. Ταυτόχρονα, το saw palmetto προκαλλεί ανταγωνιστική αναστολή της δέσμευσης της τεστοστερόνης και της DHT στους ανδρογονικούς υποδοχείς των προστατικών κυττάρων^4,5,6.

Συμπτώματα ΚΥΠ:

Τα προβλήματα (προβλήματα με την ουρήθρα και την ούρηση) περιλαμβάνουν:

• Καθυστερημένη ούρηση, όταν η ενσυνείδητη ούρηση αρχίζει με σημαντική καθυστέρηση
• Αδύνατη ροή ούρων, που ξεκινά και σταματά
• Αργή ροή ούρων μέχρι και στάλαξη, που προκαλεί προβλήματα υγιεινής
• Αιματουρία

Η στένωση της ουρήθρας, η πάχυνση των τοιχωμάτων της ουροδόχου κύστης και η ακόλουθη μείωση του όγκου της, έχουν ως αποτέλεσμα:

• Συχνότερη ούρηση, ειδικά την νύχτα
• Ενόχληση της ουροδόχου κύστης
• Ξαφνική έπηξη για ούρηση, ειδικά την νύχτα
• Επείγουσα ούρηση – υπάρχει ελάχιστη μόνο καθυστέρηση μεταξύ του πρώτου αισθήματος πλήρωσης της ουροδόχου κύστης και της αίσθησης επείγουσας ανάγκης για ούρηση.

Αν η ούρηση σταματήσει πλήρως σε έναν άντρα λόγω στένωσης της ουρήθρας, η πάθηση λέγεται οξεία επίσχεση ούρων. Όμως, το μέγεθος του προστάτη δεν σχετίζεται απαραίτητα με προβλήματα και ένας μεγάλος προστάτης μπορεί να είναι πλήρως ασυμπτωματικός, και το αντίστροφο. Αυτό σημαίνει πως κάποιοι άντρες με αρκετά διογκωμένο προστάτη εμφανίζουν ελάχιστα προβλήματα, ενώ άλλοι άντρες χωρίς ιδιαίτερα διογκωμένο προστάτη έχουν πολύ σοβαρότερα προβλήματα με την ούρηση.

Μελέτες και βιβλιογραφία

1. Metcalf BW, Levy MA, Holt DA. Inhibitors of steroid 5 alpha-reductase in benign prostatic hyperplasia, male pattern baldness and acne. Trends Pharmacol Sci 1989;10:491-495.
2. Tenover J. Prostates, pates, and pimples. The potential medical uses of steroid 5-alpha-reductase inhibitors. Endocrinol Metab Clin North Amer 1991;20:893-909.
3. George FW, Russell DW, Wilson JD. Feed-forward control of prostate growth: Dihydrotestosterone induces expression of its own biosynthetic enzyme, steroid 5-alpha-reductase. Proc Natl Acad Sci 1991;88:8044-8047.
4. Carilla E, Briley M, Fauran F, et al. Binding of Permixon, a new treatment for prostatic benign hyperplasia, to the cytosolic receptor in the rat prostate. J Steroid Biochem 1984;20:521-523.
5. Magdy El-Sheikh M, Dakkak MR, Saddique A. The effect of Permixon on androgen receptors. Acta Obstet Gynecol Scand 1988;67:397-399.
6. Paubert-Braquet M, Mencia Huerta JM, Cousse H, Braquet P. Effect of the lipidosterolic extract of Serenoa repens (Permixon) on the ionophore A23187-stimulated production of leukotriene B4 (LTB4) from human polymorphonuclear neutrophils. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids 1997;57:299-304.
7. Sokeland J. Combined sabal and urtica extract compared with finasteride in men with benign prostatic hyperplasia: analysis of prostate volume and therapeutic outcome. BJU Int. 2000 Sep;86(4):439-42.
8. Lopatkin N, Sivkov A, Walther C, Schlafke S, Medvedev A, Avdeichuk J, Golubev G, Melnik K, Elenberger N, Engelmann U. Long-term efficacy and safety of a combination of sabal and urtica extract for lower urinary tract symptoms-a placebo-controlled, double-blind, multicenter trial. World J Urol. 2005 Jul;23(2):139-46. Epub 2005 Jun 1.
9. Christudoss P, Selvakumar R, Fleming JJ, Gopalakrishnan G. Zinc status of patients with benign prostatic hyperplasia and prostate carcinoma. Indian J Urol. 2011 Jan;27(1):14-8.
10. Berges RR, Windeler J, Trampisch HJ, Senge T. Randomised, placebo-controlled, double-blind clinical trial of beta-sitosterol in patients with benign prostatic hyperplasia. Beta-sitosterol Study Group. Lancet. 1995 Jun 17;345(8964):1529-32.
11. Klippel KF, Hiltl DM, Schipp B: A multicenter, placebocontrolled, double-blind clinical trial of _-sitosterol (Phytosterol) for the treatment of benign prostatic hyperplasia. Br J Urol 80:427-432, 1997.
12. Monograph. Plant sterols and sterolins. Altern Med Rev. 2001 Apr;6(2):203-6. PubMed PMID: 11302782.
13. Kilic M. Effect of fatiguing bicycle exercise on thyroid hormone and testosterone levels in sedentary males supplemented with oral zinc. Neuro Endocrinol Lett. 2007 Oct;28(5):681-5.